Dziesięć tysięcy dni (1967)

Tízezer nap

Reżyseria: Ferenc Kósa

Scenariusz: Sándor Csoóri, Imre Gyöngyössy, Ferenc Kósa

Kronika 30 lat życia na węgierskiej wsi, prowadząca widza od ubóstwa czasów przedwojennych aż po "gulaszowy socjalizm" lat 60. Śledząc losy trójki bohaterów, Istvána, jego żony Juli i ich przyjaciela Bano, poznajemy najważniejsze epizody dramatycznej historii kraju. Bohaterowie spotykają się w latach 30., gdy poszukujący pracy na wsi István zatrudnia się w gospodarstwie bogatych rolników. Żeni się z poznaną tam Juli i przyjaźni z działaczem komunistycznym Bano. Nie przystępuje jednak do zorganizowanego przez niego związku zawodowego, odmawia także udziału w strajku i z niechęcią odnosi się do reformy rolnej lat 40. W przeciwieństwie do pełnego zapału Banu, zachowuje dystans do wszelkich ideologii, refleksyjnie przyglądając się światu zmierzającemu ku katastrofie stalinizmu, rewolucji 1956 r. i masowej imigracji ze wsi do miast.

Ferenc Kósa, po wieloletnich studiach historycznych i etnograficznych, stworzył jeden z najpiękniejszych filmów kina węgierskiego. Efektownie połączył w nim poetycką formę, prowadzącą film w stronę alegorycznych odczytań i bogatej symboliki, z niemal paradokumentalnym naturalizmem, precyzyjnie odtwarzającym wiejskie rytuały. O artyzmie filmu zadecydował nie tylko epicki rozmach i historiozoficzna refleksja, ale przede wszystkim wyrafinowanie plastyczne i ekspresja kadru. (ENH)